Long duration Energy Storage omvat technologieën die elektrische energie in verschillende vormen langdurig kunnen opslaan - van uren tot weken - en weer terug kunnen leveren wanneer dit nodig is. Op grote schaal en tegen concurrerende kosten. Eén van de opties is opslag in warmte, die later weer wordt omgezet in elektriciteit: Power-to-Heat-to-Power. Hoe kansrijk is deze aanpak en welke voorbeelden zijn al gerealiseerd?

Bij Long Duration Energy Storage gaat het niet over de korte termijn (minder dan vier uur), maar over de termijn vanaf vier uur tot enkele dagen. Voor deze vorm van elektriciteitsopslag zijn nog weinig mogelijkheden. Batterijen kunnen ervoor worden ingezet. Die worden steeds goedkoper en beter, maar hebben ook nadelen. Daarom zoeken bedrijven naar alternatieven, maar de ontwikkeling daarvan staat nog in de kinderschoenen.

De energietransitie vraagt om een andere inrichting van het energiesysteem. Volgens Laurens de Vries, hoogleraar Energiemarkten aan de TU Delft, is dat systeem er nog niet. "Producenten durven niet te investeren, omdat ze niet weten hoe de regels over vijf jaar zijn. En tegelijk groeit de vraag door elektrificatie en warmtepompen." Volgens De Vries is een capaciteitsmechanisme nodig om investeringen mogelijk te maken, en langetermijnopslag onmisbaar om Dunkelflautes te overbruggen. 

Een waterstofinstallatie die overtollige zonne-energie omzet in waterstof en later weer terug in elektriciteit: met deze seizoensopslag pioniert voormalig akkerbouwer Erik Blaauw sinds begin deze zomer op zijn erf in Lelystad. "Ik wil vooral bijdragen aan praktijkervaring, want zonder toepassingen blijft het een kip-ei-verhaal."

De afgelopen maanden onderzocht ENTRA de vraag of bij aardgas hetzelfde kan gebeuren als eerder bij kolen: versnelde afschrijving, stranded assets en juridische procedures van bedrijven die hun investeringen willen beschermen. De verkenning liet zien dat die vergelijking niet vergezocht is. Ook nu zijn er argumenten om wél te investeren - leveringszekerheid, politieke steun en de druk om tijdig capaciteit te bouwen - terwijl er tegelijk beleid bestaat dat fossiel gebruik versneld wil terugdringen. Het risico is dus reëel, en wie verstandig is houdt daar rekening mee. Of zoals jurist Michiel Tjepkema zegt: "Neem je als partij die winst of zet je het apart voor als het beleid straks verandert? Dat zijn wel zaken waar je als ondernemer over na moet denken."

De verduurzaming van de warmtevoorziening betekent dat aardgas en andere fossiele energiebronnen op termijn moeten verdwijnen. Groene waterstof wordt vaak genoemd als een kansrijk alternatief. Maar is de huidige infrastructuur hier eigenlijk wel op voorbereid? Kunnen gasturbines en andere industriële installaties die nu op aardgas draaien zomaar worden overgezet op waterstof? En biedt een H2-ready-label daarbij zekerheid, al benoemen critici dat zo'n label het risico inhoudt dat de industrie langer aan het aardgas zal blijven hangen. Een kijkje over de grens in Duitsland en Frankrijk

Fossiele investeringen zijn een risico, daar weten de grote elektriciteitsbedrijven anno 2025 alles van. Zeker sinds het spraakmakende besluit om alle kolencentrales per 2030 te sluiten, is er veel twijfel over nieuwe fossiele investeringen. ENTRA sprak met Dyonne Rietveld - de directeur van Uniper Nederland - over de vraag of aardgascentrales hetzelfde lot wachten als kolencentrales.

Uit Europees en nationaal beleid blijkt duidelijk dat het gebruik van aardgas als fossiele brandstof wordt afgebouwd. Maar hoe strikt dit proces verloopt en volgens welke tijdslijn, laat ruimte voor interpretatie over. Hoe beïnvloedt dit de risico's en kansen voor langetermijninvesteringen in aardgaswinning, aardgasgebruik en de infrastructuur?

Flexpowernet en Rolls-Royce gaan met gasgeneratoren 60 MW flexibel vermogen leveren aan het elektriciteitsnet van de provincie Utrecht. Ze springen bij wanneer dat nodig is. "Het is meer een verzekering."

Energiebedrijf Uniper klopt aan bij de hoogste rechter in de nasleep van het kolenverbod. Door dat verbod moet het bedrijf de kolencentrale op de Rotterdamse Maasvlakte, de Maasvlakte Power Plant 3, in 2030 al sluiten, terwijl de levensduur van de centrale aanzienlijk langer is.

Bedrijven die investeren in waardevolle activa zoals gasinstallaties en -infrastructuur lopen door de energietransitie groot risico op waardeverlies. Toch hoeven zij nauwelijks te rekenen op nadeelcompensatie van de overheid. Of er recht bestaat op een vergoeding hangt af van factoren als voorzienbaarheid en de mate waarin de bedrijfsvoering wordt geraakt.