Toen netbeheerder Liander in 2020 plots code oranje en kort daarna code rood afkondigde voor Schiphol Trade Park, sloeg de schrik toe bij bedrijven op het nieuwe, duurzame bedrijventerrein. Slechts vier bedrijven hadden toen een aansluiting; nieuwe ondernemingen dreigden buiten de boot te vallen. Toch lukte het om in amper twee jaar tijd twaalf bedrijven van stroom te voorzien, dankzij een uniek virtueel energienet. Hoe kreeg het park dat voor elkaar? En wat kunnen andere bedrijventerreinen daarvan leren?

Als ik het synoniem van congestie opzoek, kom ik op 'opstopping'. Maar waar zit nu eigenlijk die opstopping? Zit die in het elektriciteitsnet zelf, in de wijze waarop we dit net gebruiken, in de planning van de oplossingsrichtingen, in onze mindset, in het vertrouwen in elkaar? Ik denk dat het een mix van al deze dingen is.

De elektrificatie van de samenleving gaat sneller dan netbeheerders kunnen bijhouden. Door een gebrek aan netcapaciteit wachten steeds meer bedrijven en woonwijken op aansluiting. Netbewuste nieuwbouw kan volgens Alliander een deel van de problemen oplossen. Netbewust bouwen begint bij het energiesysteem en niet bij de wijk. Delen staat daarbij centraal, waarbij er geen plaats meer is voor onbegrensd verbruik. En dat vraagt ook een mentale omschakeling.

Netbewuste nieuwbouw zou een deel van de problemen rondom netcongestie kunnen oplossen, denkt netwerkbedrijf Alliander. In zo'n collectief energiesysteem staat 'delen' centraal en is er geen plaats meer voor ongelimiteerd energie consumeren. Dat vergt óók een mentale omschakeling. Dat zegt Maartje Brans, directeur innovatie bij Alliander, in de tweede aflevering van onze podcast ENTRA Focus.

De energieprijzen zijn de afgelopen jaren fors gestegen en dat heeft in vrijwel alle sectoren geleid tot hogere kosten. Toch lijken datacenters in Nederland zich opvallend goed staande te houden, constateert Andrew van der Haar van de Dutch Data Center Association. Hoe komt het dat deze sector minder lijkt te lijden onder de hoge energieprijzen? En hoe worden de gebruikers en het stroomnet ontlast?

Om de acute netcongestie in de provincie Utrecht te verlichten, zet netbeheerder Stedin tot 2029 waarschijnlijk gasgeneratoren in. Deze tijdelijke en dure maatregel moet stroomstoringen voorkomen en kan het capaciteitsprobleem met zo'n 60 MW - een kwart van de benodigde capaciteit - verlichten. De rest wordt met andere oplossingen opgevangen.

Over twee jaar moet er een zonnepark dobberen op de Slufter in Rotterdam. In theorie kan het baggerdepot 30.000 huishoudens voorzien van stroom. Maar alles gaat rechtstreeks naar bedrijven in de haven om netcongestie te voorkomen.

De netbelasting van individuele warmtepompen is lager dan vaak wordt verondersteld door netbeheerders, gemeenten en adviesbureaus.

Een elektrische graafmachine draaide eerder dit jaar in Hoek van Holland zijn rondjes op stroom van de metrolijn. Het bovenleidingennetwerk van de RET fungeerde daarbij als 'megaverlengsnoer'. Het openbaarvervoerbedrijf werkt aan meer innovaties waarvan elektrisch materieel kan profiteren.

Het elektriciteitsnet kleurt in heel Nederland rood. Welke maatregelen moeten verlichting gaan brengen? En wat betekent dat voor bedrijven en instellingen die op de wachtlijst staan voor een nieuwe of zwaardere aansluiting? Daarover gaat de tweede voortgangsrapportage van het Landelijk Actieprogramma Netcongestie (maart 2025). Het rapport beschrijft hoe bedrijven sneller toegang tot het net kunnen krijgen, want er is soms wel degelijk ruimte, en met welke (financiële) steun. Ondertussen is de sombere boodschap dat het probleem van netcongestie vooralsnog alleen maar blijft groeien.